Η Διάσπαση Προσοχής και Πώς Μπορούμε να Βοηθήσουμε τα Παιδιά στο Διάβασμα
της Σοφίας Σολομωνίδου, Εκπαιδευτικού Τμήματος Ένταξης
Τι είναι η Διάσπαση Προσοχής;
Η διάσπαση προσοχής (Attention Deficit) αναφέρεται στη δυσκολία του παιδιού να διατηρήσει τη συγκέντρωσή του για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα, να οργανώσει τις δραστηριότητές του και να ολοκληρώσει τις εργασίες του χωρίς να αποσπάται από εξωτερικά ερεθίσματα (American Psychiatric Association, 2013). Δεν μιλάμε πάντα για ΔΕΠ-Υ (Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας), αλλά για μια δυσκολία συγκέντρωσης που μπορεί να επηρεάσει τη σχολική επίδοση, τη συμπεριφορά και την αυτοπεποίθηση του μαθητή (Barkley, 2015).
Πώς Εκδηλώνεται στη Σχολική Πράξη
Ένα παιδί με δυσκολία συγκέντρωσης:
- Δείχνει αφηρημένο ή «στον κόσμο του».
- Ξεχνά οδηγίες, χάνει πράγματα ή δεν ολοκληρώνει ασκήσεις.
- Κουράζεται γρήγορα στο διάβασμα.
- Δυσκολεύεται να οργανώσει τη σκέψη ή το γραπτό του λόγο.
Αυτά τα παιδιά δεν είναι «τεμπέληδες» ή «απρόσεκτα». Ο εγκέφαλός τους λειτουργεί διαφορετικά — χρειάζεται καθοδήγηση, ρυθμό και στρατηγικές (DuPaul & Stoner, 2014).
Συμβουλές προς τους Γονείς
Η μελέτη στο σπίτι μπορεί να γίνει πιο αποτελεσματική με μικρές αλλαγές στην οργάνωση και στη στάση μας.
1. Δημιουργήστε ήρεμο και σταθερό περιβάλλον.
Ένα καθαρό γραφείο, μακριά από τηλεόραση ή κινητό, βοηθά τον εγκέφαλο να εστιάσει. Η σταθερότητα στη ρουτίνα (ίδια ώρα μελέτης, ίδιος χώρος) μειώνει το άγχος και αυξάνει τη συγκέντρωση (Zentall, 2006).
2. Χωρίστε τη μελέτη σε μικρά βήματα. Τα παιδιά με διάσπαση προσοχής δυσκολεύονται σε μεγάλες, αόριστες εργασίες. Οι μικροστόχοι π.χ. «διαβάζω το πρώτο πρόβλημα» βοηθούν να νιώθουν επιτυχία και να παραμένουν ενεργά (Barkley, 2015).
3.Χρησιμοποιήστε οπτικά βοηθήματα. Πίνακες, λίστες, χρωματιστά σημειωματάρια ή post-it λειτουργούν ως «άγκυρες προσοχής». Το οπτικό ερέθισμα οργανώνει τη σκέψη (DuPaul & Weyandt, 2006).
4. Ενθαρρύνετε τα διαλείμματα. Η συγκέντρωση έχει όρια. Ένα μικρό διάλειμμα κάθε 15–20 λεπτά (για κίνηση ή νερό) ανανεώνει τη μνήμη εργασίας (Luman et al., 2009).
5.Επιβραβεύστε την προσπάθεια, όχι το αποτέλεσμα.
Ένα «μπράβο που συγκεντρώθηκες για 10 λεπτά» έχει μεγαλύτερη αξία από την τελειότητα. Ενισχύει το κίνητρο και τη θετική εικόνα εαυτού (Rief, 2003).
Συμβουλές προς τους Μαθητές
- Προσπάθησε να ξεκινάς με το μάθημα που σου φαίνεται πιο εύκολο έτσι «ζεσταίνεις» το μυαλό.
- Κάνε μικρούς στόχους: «διαβάζω αυτή την παράγραφο» αντί για «όλο το μάθημα».
- Χρησιμοποίησε χρώματα ή σύμβολα για να θυμάσαι τις σημαντικές λέξεις.
- Αν κουραστείς, κάνε ένα σύντομο διάλειμμα και μετά συνέχισε.
- Μην απογοητεύεσαι! Η συγκέντρωση είναι δεξιότητα που βελτιώνεται με εξάσκηση.
Ο Ρόλος του Τμήματος Ένταξης
Στο Τμήμα Ένταξης εργαζόμαστε με στρατηγικές αυτορρύθμισης και οργάνωσης της σκέψης, βοηθώντας τους μαθητές να αναπτύξουν δεξιότητες συγκέντρωσης και μελέτης. Μέσα από παιχνίδια προσοχής, ψηφιακές δραστηριότητες και εξατομικευμένο πρόγραμμα, ενισχύουμε σταδιακά τη δυνατότητα εστίασης και αυτοελέγχου.
Κλείνοντας
Η διάσπαση προσοχής δεν είναι εμπόδιο που δεν ξεπερνιέται. Με κατανόηση, σταθερότητα και συνεργασία σχολείου–οικογένειας, κάθε παιδί μπορεί να μάθει να οργανώνει τη σκέψη του, να συγκεντρώνεται και να προοδεύει με τον δικό του ρυθμό.
Στο επόμενο άρθρο μας θα μιλήσουμε για τη μνήμη και πώς μπορούμε να τη «γυμνάσουμε» με δημιουργικούς τρόπους!